ԵՐԿՎՈՐՅԱԿ ԼՈՒՍԻՆ

Շատ դարեր առաջ, Մարս անունով մոլորակը կռվարար ու անբարիշտի մեկն էր: Երկնքում նա շարունակ կռիվներ էր հրահրում ուրիշ մոլորակների հետ ու քաոսային վիճակ ստեղծում շուրջբոլորը: Արեգակը արեգակնային համակարգում գտնվող մոլորակների վրա   իշխանություն ուներ, բայց աչք էր փակում  այս մեկի  կռվարարությանը,  չնայած,  որ Մարս մոլորակը  երկերեսանի մեկն էր ու  Արեգակին միշտ իր դեմքի խաղաղ կողմն էր  ցույց տալիս: Երկիր մոլորակն ու այդ ժամանակ երկվորյակ Լուսին մոլորակները Մարս մոլորակի հետ չէին ուզում խնդիրներ ունենալ, այդ պատճառով նրանից հեռու էին մնում: Բայց կռվարարը, որ իր  բնավորության պատճառով  նաև Կարմիր մոլորակ էր կոչվում,  Ֆոբոս և Դեյմոս  անուններն ունեցող  արբանյակներով միշտ կռվի տրամադրություն էր ստեղծում, վախ ու սարսափ տարածելով: Մարս մոլորակը  ահուսարսափի մեջ էր պահում իրենից մեծ ու փոքքր մոլորակներին: Երկիր մոլորակը, իր խաղաղ բնավորության պատճառով, կապտագույն տեսք ուներ: Մարս մոլորակի աչքին նա Կապույտ մոլորակ էր  ու  ափսոսում էր, որ իրեն չի վիճակվել կապույտ գույնը,  բայց երբեմն նա հաջողացնում էր կապույտ մայրամուտներ ունենալ: Մի անգամ Երկիր մոլորակի ու երկվորյակ Լուսին մոլորակների մտերմությունն այնքան չարացրեց նրան, որ այլևս չհամբերեց  ու Մարս մոլորակը որոշեց  գերեվարել Երկիր մոլորակին, թեպետ չափսերով ինքը նրանից փոքր է գրեթե երկու անգամ:  Երկու Լուսին մոլորակները, որ երկվորյակ եղբայրներ էին,  հանուն Երկրի սիրո ու մտերմության, առանց մտածելու կռվի մեջ մտան Մարս Մոլորակի հետ: Այնպես եղավ, որ կռվի թեժ պահին, նրանք ուժեղ բախվեցին միմյանց  ու  ցաքուցրիվ եկան երկնքով մեկ, այնպես որ, քիչ մնաց բեկորներից մտնեին Արեգակի աչքի  մեջ: Արեգակն իր բարկությունը երկար զսպեց Մարս մոլորակի հանդեպ: Այնքան համբերատար եղավ, որ հենց համբերատարության պատճառով սպիտակ գույնի  դարձավ: Բայց Արեգակին  Դեղին մոլորակ  են ասում, որովհետև նա այդպիսին էր երևում իր ջերմացնող ճառագայթների շնորհիվ:  Արեգակն այնքան երկար զսպեց իրեն` շատ երկար,  որ անտարբերությամբ լցվեց  Մարսի  նկատմամբ, ու  որոշեց  չտաքացնել նրան: Մարս մոլորակի կրակոտ խառնվածքը  այլևս ժանգագույն երանգ ստացավ: Իսկ միմյանց բախված երկվորյակ լուսինների մասնիկները  քիչ - քիչ, փշուր - փշուր իրար եկան: Երկիր մոլորակը սպասեց , այնքան սպասեց, մինչև հնարավորինս միավորվեն ցրված մասնիկները , բայց դրանք արդեն բոլորեցին, կլորացան ու առաջվանից փոքր մեկ Լուսին  դարձան:  Մասնիկների մի մասը այդպես էլ ցրված մնացին երկնքով մեկ` աստղերի տեսքով:  Լուսինն այլևս  իր ներսում պահում էր  կորստի տխրությունը` նա այլևս երկու կես էր: Երեքօրյա մեռնումներով ու հառնումներով, մաշվելով ու նորանալով,  Լուսինը կիսվում էր  ու այլևս պահում էր իր երկվորյակի հուշը:

Արեգակն իր շողերով  փորձեց մեղմել Լուսնի տխրությունը` առատորեն լուսավորելով նրան բոլոր կողմերից, բայց զգացմունքային ու ինքնասեր Լուսինը հետ ուղարկեց Արեգակի ճառագայթները` մնալով սառը նրա ջերմության հանդեպ, չէ որ Արեգակը կարող էր կանխել իրենց բախումը և կռիվը  չէր լինի: Ու ինչքան էլ սառը մնաց Լուսինը,   ինչքան էլ  անդրադարձրեց Արեգակի ուղարկած ճառագայթները, մեկ է, Արեգակի ճառագայթների լույսից պայծառացավ ու կողքից նայողին թվում էր, թե նա իր սեփական լույսն ունի:  Լուսինը  սկսեց պտտվել Երկիր մոլորակի շուրջը` չթաքցնելով իր տրամադրությունը երկրից:  Լուսնի  տրամադրության փոփոխությունից  կախված, փոխվում էր նաև Երկրի տրամադրությունը: Լուսնի մեռնումների օրերին` ցավոտ հիշողությունների ժամանակ,  Երկրում տեղատվություններ էին, քամոտ ու անձրևոտ եղանակ, փոթորիկներ, իսկ երբ լուսինը կլոր էր, նույնիսկ քնկոտ մեկի քունն էր փախչում, ամենքը մեծ եռանդով էին լցվում:

Իսկ Երկիր մոլորակը չհրաժարվեց Արեգակի ջերմությունից ու լույսից,  ջերմանալով ու պայծառանալով նրան շողերից: Երբ Երկիր մոլորակը գտնվում էր Արեգակի և Լուսնի միջև, Լուսինը մթագնում էր  և խավարում դեմքը: 

Բայց Լուսնի վրա ընկած Արեգակի լույսը գիշերները երևելի էր Երկրին և լուսատու էր դարձնում Լուսնին, որն  ուրախալի էր և  աննկատելի  էր պահում այլևս Լուսնի սառնությունը… ՀԱՍՄԻԿ ԱՋԱՄՅԱՆ

  

 

 ԳԱՐՈՒՆԸ ԵՍ ԵՄ ԲԵՐԵԼ

Ուշ աշուն էր: Վաղուց ցրտել էր աշխարհը: Արևն էլ  երեսին նայողին չէր ծիծաղում: Երկինքն օրերով կաթում էր ու թրջում գետինը: Բոլորը գիտեին ձմռան գալու մասին`չվող թռչունները չվել էին, գազանները մտել իրենց տաքուկ բները: Մարդկանց տների ծխնելույզներից վառարաններն էին ծխում: Ձմեռ էր գալիս:

Հողի տակ ծածկված բույսերի սերմեր ու արմատներ կային: Սերմերի  ծլելու համար եղանակը սառն էր, բայց չէին ցրտահարվում: Նրանք մինչև ձմռան վերջը տաք - տաք հիշողություններ ունեին հողի տակ ծածկված,  որ կյանքի նման թանկ էր նրանց համար` նորից գարուն պիտի գար:

Երիցուկի սերմը պահում էր իր ծաղկի հուշը`սպիտակ ու բուրավետ, բժկության մեջ օգտակար: Հիշում էր, որ սիրում է շփվել և լինել մյուս բույսերի կողքին, բայց մրցակցությանը երկար դիմանալ չէր կարողանում և թփի վրա չորանում էր: Հիմա լավ էր, գարուն կգա և նա կծաղկի.

-Գարունը ես եմ բերում,- մտածում էր երիցուկը, թեպետ բոլորը գիտեին, որ նա ծաղկում է  գարնան վերջում:

Մեխակի սերմը` ինչքան իրեն հիշում էր, պահանջկոտ չէր մայր հողի նկատմամբ: Կարող էր ծաղկել նույնիսկ ավազոտ հողերում: Ու մեխակի սերմն էլ հողի տակ չէր մրսում: Գարունը ես եմ բերում,- հրճվում էր իր մտքում, ուրախանալով հուշերի մեջ ապրող տաք ու կանաչ աշխարհի համար:

Վարդակակաչի հիշողությունը իր ծաղկի նման ալվան էր` կծաղկեր, ծիլ  տալով սոխուկից, թեպետ իր ծաղկի սերմն էլ կարող էր ծլել ու ծաղկել:

Կակաչի սերմերը դաշտի հիշողություն ունեին ու  համատարած փռված լույսի, որին այնքան շատ էին սիրում վառվռան թերթերով հպվել: Գարունը ես եմ բերել,- կրկնում էր մտքում, որ հետո չմոռանար  բարձրաձայնել:

Անթառամիի սերմը չէր մոռացել  իր դեղին ծաղկի բժշկող  ուժի մասին: Իր օգտակարության մասին գիտեր, դրա համար էլ  ծաղկում  էր ծաղկաբույլերով: Նա էլ էր մտածում, որ ինքն է գարուն բերելու աշխարհին:

Դեղին աչքունքով էր իրեն  հիշում  խատուտիկ  ծաղիկը: Սիրում էր կապել ծաղկաբույլ և սերմերը քամուն տալ: Ծաղկում էր ամռան սկզբին և աշնանը: Եթե աշնանից հետո էլի ամառ լիներ, ապա խատուտիկը եռակի կծաղկեր ու….էլի գարուն լույս աշխարհ կբերեր:

Կալայի պալարըը գիտեր, որ իր ծաղիկը շատ էլեգանտ տեսք ունի, թեպետ ինչքան հիշում էր, իրեն նվիկազգի են ասում: Թող ասեն, ինքը նվիկ չէ և կարող է դիմանալ …գարնան գալուն: Բայց քանի որ ձմեռ էր, պետք էր համբերել ու հետո գարուն բերել բոլորին: Մայր հողի տակ շատ բույսերի ու ծաղիկների սերմեր ու արմատներ  կային, որ կանաչ հիշողություն ունեին ու սպասում էին ձմռան ավարտին:

Երբ արևը շատ  տաքացնի սառած հողը, գարուն  կտանեմ աշխարհին` սա ամեն մեկի սպասումն էր, որ չէին մոռանում. պիտի ծիլ տային, պիտի կանաչեին ու ամեն մեկը մտածեր, որ գարունն ինքն է իր ծաղկումով բերել աշխարհին: Բայց ձմեռը երկարում էր, դեռ ցուրտ էր ու հողը սառն էր և ոչ մեկի մտքովը չէր անցնում խախտել տաք հուշերի սահմանը: Միայն սերմերից մեկն էր, որ հիշողության մեջ  ձյուն  ուներ` թաց ու արտասվող ձյուն: Նրա ծաղիկը չգիտեր ամառվա մասին, նա կանաչ դաշտեր չէր տեսել: Նրա հիշողության մեջ մրսող արև կար ու իր ծաղիկները փնջող մարդկանց տաք ժպիտ: Նա չէր կարող իր հիշողությունը  կիսել ուրիշ ծաղիկների հետ, որովհետև նրանք չգիտեին ծաղկել ձյուների մեջ, բացվել ցուրտ աշխարհին ու չվախենալ: Ինչ լավ էր, որ չէր մոռացել, որ պիտի ծաղկեր նորից, որ սառած աշխարհը սպասում է գարնան գալուն:  Աշխարհը պիտի ուրախանար ու տաքանար իր ծաղկումով: Ինչ լավ էր, որ մտքի մեջ ձյան  հիշողություն ուներ, քանզի ինքը ձնծաղիկ էր:

Գարունը ես եմ բերել` նորից կասի  ձնծաղիկն  ու աշխարհը  կտաքանա  ծաղկելու  համար….

-Բարև, Արև, բարև, Աշխարհ,-

Ծիլը ասաց աչքը բացած,

Արթնացել էր քնից երկար,

Եվ ուրախ էր և զարմացած:

Շուրջը ձյուն էր դեռ կիսահալ,

Սառն էր շնչում ափի հողին,

Արեգակի շողն էր երկար

Հպվում ծիլի ձյունոտ դողին:

-Բարով ելար լուսե աշխարհ,-

Արևն ասաց երջանկացած,

-Երբ չկայիր, գարուն չկար,

Կորած հետք էր ճամփեն անցած:

Ծիլը ձգեց գլխիկը վեր,

Ելավ ձյունից նա ձնծաղիկ,

-Թող ես բերեմ գարունը ձեր,-

Ծաղկուն լինի ճամփան գալիք: